pijpekrullen-Moebiussjaal

 

 

Omdat ik voor het eerst een Moebiussjaal ging breien had ik bedacht: ik doe iets simpels, gewoon ribbels recht en averecht, lekker doorbreien zonder al teveel nadenken. Maar ja, al breiend hoefde ik zó weinig na te denken dat ik alle tijd had om lekker te mijmeren over een leuke afwerking van de rand. Eerst dacht ik aan gebreide franje, en dacht dat het misschien wel leuk zou zijn als dat een beetje zou gaan krullen. En zo kwam ik op het idee van deze krulletjes.
Uiteindelijk was de afwerking veel meer werk dan de sjaal zelf, maar ik vond het resultaat zó grappig dat ik het er graag voor over had!

Tijdens de Hobby-Doe-Dagen in Assen (oktober 2008) trok de sjaal de nodige bekijks. Bijna iedereen moest er even aan voelen, kijken hoe 'ie inelkaar zat, om de nek proberen ...
Ook waren er verschillende mensen die zelf graag zo'n sjaal wilden breien, en daarom heb ik besloten de beschrijving op mijn website te zetten.

De sjaal was alleen wel wat te lang naar mijn zin, daarom ben ik er nu een aan het breien die iets korter is.

 

wat is eigenlijk een Moebiussjaal?

Voor iedereen die niet weet wat nou precies een Moebiussjaal is, hier even een korte uitleg.

De Moebiussjaal is gebaseerd op de band van Moebius, een eenvoudige wiskundige vorm. Een band van Moebius kun je makkelijk zelf maken met een strook papier. Je plakt het ene eind en het andere eind van de strook aanelkaar, zodat er een soort ring ontstaat. Alleen, je plakt ze niet recht aanelkaar, je doet dat met 1 draai erin (de strook moet lang en smal genoeg zijn om dit goed voorelkaar te krijgen). De vorm die je nu krijgt heeft een aantal bijzondere kenmerken.

Je kunt dit bijvoorbeeld zien wanneer je een lijn tekent op de voorkant van de strook. Als je deze lijn doortrekt over de hele strook heen, dan zie je dat je op een gegeven moment op de achterkant terecht bent gekomen van waar je begonnen bent met tekenen! Dus eigenlijk heeft zo'n strook helemaal geen voor- en achterkant, het loopt gewoon allemaal inelkaar over. Hetzelfde geldt voor de zijkant van de strook. Als je deze met je vinger volgt, dan kom je even later terecht tegenover de plek waar je begonnen bent.

Van deze eigenschappen maak je tijdens het breien van een Moebiussjaal gebruik, zoals je zult merken als je de sjaal gaat breien.

En als je toch zo'n Moebiusband maakt: knip de strook eens overlangs doormidden en kijk welke vorm je dan krijgt.

 

de eerste sjaal is vrij lang geworden:

hij kan ook dubbel, maar dan is het wel een heeeeele bos krulletjes:

de volgende sjaal brei ik wat korter en breder - en nee, hij is nog niet af, ik heb nog 37 krulletjes te gaan :-) :

het is nog niet zo simpel om van jezelf in de spiegel een foto te maken waar alles goed op staat, die scherp is en dan ook nog zonder fototoestel in beeld ...

 

benodigde wol voor deze sjaal

Deze sjaals heb ik gebreid van Molly 4, een van de garens die ik aanbied via mijn webwinkel.

Zoals je hierboven kunt zien ben ik inmiddels met de tweede sjaal bezig volgens dit patroon en brei ik de tweede met andere maten dan de eerste. Daarom geef ik hieronder voor beide sjaals de maten en hoeveelheid wol die ik gebruikt heb (alles bij benadering):

 
lengte
breedte (zonder krulletjes)
lengte krulletjes
aantal krulletjes
hoeveelheid wol die ik gebruikt heb
gele sjaal
84 cm
13,5 cm
7,5 cm
75
180 gram
(30 voor de sjaal, 150 voor de krulletjes)
paarse sjaal
56 cm
17 cm
9 cm
50
160 gram
(40 voor de sjaal, 120 voor de krulletjes)

Natuurlijk kun je beter wat extra wol kopen, anders kan het net te weinig zijn. En als je ander garen gebruikt kan de hoeveelheid die je nodig hebt nog wel wat meer afwijken, dus dan zou ik zeker ruim kopen.

Als je bij mij je garen koopt en je laat weten hoe groot je de sjaal wil maken kan ik je wel advies geven hoeveel garen je ongeveer nodig hebt.

 

wat je verder nodig hebt

Voor een Moebiussjaal gebruik je een flink lange rondbreinaald omdat de breinaald 2x rond gaat door het breiwerk.
Ik heb zelf de sjaals gebreid met een rondbreinaald van 120 cm, 4 mm dik.

Als je de opzet uitvoert volgens de uitleg die ik geef heb je ook een haaknaald nodig en een restje garen in een afstekende kleur.

 

stekenproef

Ik heb een proeflapje gebreid met dezelfde ribbelsteek als de sjaal. Als je deze steek in heen-en-teruggaande toeren uitvoert gaat dat als volgt:

Pen 1 t/m 3 steeds herhalen.

20 steken en 36 pennen (= aan beide kanten 6 stukjes met ribbels) werd bij mij 10 x 10 cm. (nadat ik het lapje had natgemaakt, goed uitgespreid en liggen had laten drogen)

 

opzetten voor een Moebiussjaal

Bij een Moebiussjaal brei je aan beide kant van de opzet, en niet alleen aan één kant zoals je meestal breit. Je moet dus ook zo opzetten dat je makkelijk aan beide kanten erop verder kunt breien.
Er zijn diverse manieren om zo'n opzet te maken. In de boeken 'A Treasury of Magical Knitting' en 'A Second Treasury of Magical Knitting' legt Cat Bordhi haar methode uit. Ook op internet zijn verschillende methodes te vinden.

Zelf heb ik eerst gebruik gemaakt van de methode van Cat Bordhi, maar die vond ik niet zo prettig werken. Het opzetten zelf ging heel makkelijk, maar het eerste breien daarna vond ik erg onhandig gaan. Daarom heb ik voor de tweede sjaal gebruik gemaakt van de voorlopige opzet (in het Engels: provisional cast on). In het uiteindelijke breiwerk levert dit hetzelfde resultaat op als de methode van Cat Bordhi. (of eigenlijk zag ik wel een verschil: er was niet zo'n duidelijk gaatje bij het begin van de opzet)
Het is wel iets meer werk op deze manier, maar zelf vond ik het veel prettiger om uit te voeren.

Een Moebiusopzet maken met een voorlopige opzet gaat als volgt:

Bij de voorlopige opzet maak je gebruik van een hulpdraad. Gebruik hiervoor een garen van ongeveer dezelfde dikte (wat dunner kan wel, dikker is niet handig) in een afstekende kleur.

Je maakt de opzet zelf met een haaknaald. Zorg voor een haaknaald die redelijk past bij het hulpgaren, maak een schuiflus van het hulpgaren en zet deze op de haaknaald.

Je gaat nu eigenlijk gewoon een ketting van lossen haken, maar dan haal je tussen elke 2 lossen de draad een keer onder de breinaald door.
De draad ligt nu onder de breinaald door en je maakt een omslag om de losse te haken.

De draad is door de lus gehaald en daarmee de eerste losse gehaakt, en dus ook de eerste steek opgezet.
Dan haal je weer de draad onder de breinaald door voor de volgende losse / de volgende opzetsteek.

En zo staat de 2e steek op de breipen.

Je gaat zo door met steken opzetten tot je voldoende steken op de pen hebt staan. Voor de gele sjaal heb ik in totaal 2x 150 steken opgezet, voor de paarse sjaal 2x 100. Met de voorlopige opzet moet je dan 1x 150 danwel 1x 100 steken opzetten. Die andere 150 of 100 komen er later vanzelf bij.

Als je de sjaal korter of langer wil hebben kun je natuurlijk altijd een ander aantal steken opzetten. Vanwege de krulletjes is het wel handig om te beginnen met een even aantal steken voor de voorlopige opzet.

De voorlopige opzet is nu klaar. Maak de lus waar de haaknaald in zit flink lang en leg er evt even een knoopje in, zodat je niet per ongeluk door een verkeerde beweging de opzet kunt uithalen.

 

Nu het eerste stukje breien:

Je gaat nu met het garen waar je de sjaal mee wil breien de steken van de voorlopige opzet breien. Let daarbij op dat je begint aan de kant waar de lus zit van de voorlopige opzet.

Als je alle steken van de voorlopige opzet gebreid hebt, ga je aan de onderkant van de steken die je net hebt gebreid verder breien en tegelijk haar je de voorlopige opzet steek-voor-steek weer uit.

Voor je verder gaat zet je eerst een steekmarkeerder op de rechterbreipen (staat niet op de foto).

Je gaat nu het rondje sluiten. Let nog even goed op hoe je breiwerk zit. Als het goed is, zit er nu een halve draai in. Klopt dit niet, draai je breiwerk dan zo dat er precies een halve draai in zit. (oftewel: precies genoeg draai om aan de onderkant verder te kunnen breien en niet meer)

Nu steek je aan de onderkant van het breiwerk in het meest rechtse lusje en brei je deze steek.

Als je deze steek gebreid hebt kun je de eerste steek van de voorlopige opzet uithalen.
Op dezelfde manier brei je alle steken vanaf de onderkant en haal je steek-voor-steek de voorlopige opzet uit.

Nu is de hele opzet klaar, de voorlopige opzet is uitgehaald en kun je gewoon verder breien.

Als het goed is hangt de steekmarkeerder aan de draad precies onder waar je nu met breien bent.

 

de Moebiusband verder breien

Vanaf hier brei je recht, net zolang tot je 3x helemaal rond bent geweest (dat is als je voor de 3e keer de steekmarkeerder tegenkomt). Als het goed is, heb je nu 3 ribbels aan de ene kant en 3 ribbels aan de andere kant.

Nu ga je averecht breien, weer 3x helemaal rond. Je breit nog 3x (gele sjaal) of 4x (paarse sjaal) 3 volledige rondes recht en 3 volledige rondes averecht. Als het goed is heb je nu overdwars 8 (gele sjaal) of 10 (paarse sjaal) stukjes met ribbels.

Je kunt de sjaal natuurlijk altijd breder of smaller maken door meer of minder ribbels te breien.

Je kant de sjaal niet af, maar breit de krulletjes direct vast aan de overgebleven steken. Dat gaat als volgt:

 

 

krulletjes

Je kunt de krulletjes natuurlijk zo lang of kort maken als je zelf wilt. Voor de paarse sjaal heb ik ze iets langer gedaan dan voor de gele sjaal.

Plaats een steekmarkeerder op je breinaald, op de linkerpunt. (het groene draadje op de foto)

Zet vanaf het punt waar je nu bent 20 (gele sjaal) of 24 (paarse sjaal) steken op met een strakke opzetmethode, bijvoorbeeld breiend opzetten.

Voor het eerste krulletje/de eerste paar krulletjes kan het zijn dat je iets te weinig ruimte hebt op je breinaald. In dat geval kun je even een extra breipen erbij nemen van dezelfde dikte.

De opzet is klaar, je gaat deze steken nu recht breien. Je breit door tot de laatste steek vóór de steekmarkeerder (die laatste steek brei je dus niet).

De laatste steek voor de steekmarkeerder haal je recht af, je verwijdert de steekmarkeerder, de volgende steek haal je ook recht af.

Zet beide steken samen weer terug op de linkerbreipen (insteken als voor recht breien) en brei ze recht samen.

Keer nu het breiwerk.

Plaats weer een steekmarkeerder op de rechterbreipen.

Haal de eerste steek averecht af en brei de pen verder averecht tot aan het eind.

Nu ga je flink meerderen om het krulletjeseffect te krijgen. Dat gaat als volgt:

Je breit de eerste steek recht, maar laat de steek nog op de linkerbreipen staan.

Vervolgens brei je dezelfde steek nog een keer verdraaid recht (in de achterste steeklus insteken en verder gewoon recht breien).

Op deze manier brei je alle steken, tot aan de laatste steek vóór de steekmarkeerder.

De laatste steek vóór de steekmarkeerder en de eerste steek na de steekmarkeerder brei je weer op dezelfde manier samen zoals je in de eerste heengaande pen gedaan hebt.

Daarna weer het breiwerk keren, steekmarkeerder op de rechterpen plaatsen, 1e steek averecht afhalen en de rest van de pen averecht breien.

De volgende heengaande pen brei je weer net zoals de vorige heengaande pen: uit elke steek 2 steken breien tot aan de laatste steek vóór de steekmarkeerder, de laatste steek op dezelfde manier samenbreien met de steek na de steekmarkeerder, keren.
Dan weer de steekmarkeerder plaatsen, eerste steek averecht afhalen, de rest averecht breien.

Nu is de krul klaar en ga je alle steken van de krul afkanten. Het is belangrijk dat je dit losjes doet, anders krijgt de krul geen mooie vorm. Als je het lastig vindt om los genoeg af te kanten, kun je evt rechts een dikkere breipen gebruiken.

Ook nu brei je weer door tot de laatste steek vóór de steekmarkeerder, die je weer samenbreit met de volgende steek.

Heb je de hele krul afgekant, dan verbind je de overblijvende steek van de krul nog met de eerstvolgende steek van de sjaalrand:

Je haalt de volgende steek averecht af en haalt de laatste steek van de krul over de net afgehaalde steek.

De overgebleven steek zet je weer terug op de linkerpen.

Nu kun je beginnen aan de volgende krul.

Brei net zolang door met de krulletjes tot je alle steken op zijn en de hele rand vol zit met krulletjes.

 

 

overzicht breipatronen

start breierij